Transitie van het oude naar het nieuwe pensioenstelsel

Nederland stapt over op een nieuw pensioenstelsel. Dat betekent een grote verandering voor iedereen met een pensioen. Alle pensioenregelingen moeten worden omgezet naar het nieuwe systeem. Maar hoe gaat die overstap precies in zijn werk? Wat gebeurt er met het pensioen dat je al hebt opgebouwd? En wat kun je verwachten tijdens deze overgangsperiode? In dit artikel leggen we het je uit.

Waarom is er een transitie nodig?

Het nieuwe pensioenstelsel is heel anders dan het oude. In het oude stelsel kregen veel mensen een vooraf bepaalde pensioenuitkering beloofd (dit heet een uitkeringsovereenkomst). In het nieuwe stelsel bouw je pensioen op via een premieregeling. Dit betekent dat niet de uitkering, maar de premie centraal staat.

Door deze grote verandering moet alles worden aangepast. Dat geldt ook voor het pensioen dat je al hebt opgebouwd. Dat moet worden omgezet naar het nieuwe systeem. Deze omzetting wordt de ’transitie’ genoemd.

De transitie is een ingewikkeld proces dat zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Het gaat om veel geld en het raakt miljoenen Nederlanders. Daarom is er in de wet vastgelegd hoe deze transitie moet verlopen en hoeveel tijd pensioenfondsen en verzekeraars hiervoor krijgen.

Hoe verloopt de transitie?

De transitie naar het nieuwe pensioenstelsel verloopt in een aantal stappen. Er zijn verschillende partijen bij betrokken: werkgevers, werknemers, pensioenfondsen, verzekeraars en de overheid. Elke partij heeft een eigen rol in dit proces.

Fase 1: Werkgevers en werknemers maken afspraken

In de eerste fase maken werkgevers en werknemers afspraken over de nieuwe pensioenregeling. Ze doen dit vaak via een cao of in overleg met een ondernemingsraad. Ze besluiten bijvoorbeeld:

• Welk type regeling ze kiezen (solidaire of flexibele premieregeling)
• Hoe hoog de premie wordt
• Of ze het oude pensioen willen omzetten naar het nieuwe stelsel (‘invaren’)
• Hoe ze compensatie regelen voor mensen die nadeel ondervinden van de overstap

Deze afspraken worden vastgelegd in een transitieplan. Dit plan moet uiterlijk op 1 januari 2025 klaar zijn.

Fase 2: Pensioenfondsen en verzekeraars nemen het plan over

Zodra het transitieplan klaar is, gaat het naar het pensioenfonds of de verzekeraar. Die bekijkt of het plan uitvoerbaar is en of het voor alle betrokkenen (jong en oud, werkenden en gepensioneerden) evenwichtig uitpakt.

Het pensioenfonds of de verzekeraar maakt vervolgens een implementatieplan. Daarin staat hoe ze de transitie gaan uitvoeren. Ook maken ze een communicatieplan, waarin staat hoe ze de deelnemers gaan informeren.

Het implementatieplan moet uiterlijk 1 juli 2025 worden ingediend bij De Nederlandsche Bank (DNB). Het communicatieplan gaat naar de Autoriteit Financiële Markten (AFM).

Fase 3: De daadwerkelijke overgang (invaren)

Als alle plannen zijn goedgekeurd, kan de daadwerkelijke overgang beginnen. Dit wordt ook wel ‘invaren’ genoemd: het omzetten van bestaande pensioenrechten naar het nieuwe stelsel.

Bij het invaren wordt berekend hoeveel persoonlijk pensioenvermogen iedereen krijgt in het nieuwe stelsel. Deze berekening is ingewikkeld en moet zorgvuldig gebeuren. Het doel is dat niemand er onnodig op achteruit gaat.

“Ik was eerst bezorgd over de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Maar tijdens een informatiebijeenkomst werd uitgelegd hoe zorgvuldig mijn pensioenfonds omgaat met het omzetten van mijn opgebouwde pensioen. Dat gaf me meer vertrouwen. Ook fijn dat ik straks beter kan zien hoeveel geld er voor mijn pensioen is.”

Maria (61), administratief medewerker

Fase 4: De nieuwe pensioenregeling gaat van start

Na het invaren gaat de nieuwe pensioenregeling van start. Vanaf dat moment bouw je pensioen op volgens de nieuwe regels. Ook je al opgebouwde pensioen valt dan onder het nieuwe stelsel.

De nieuwe pensioenregeling moet uiterlijk op 1 januari 2028 ingaan. Sommige pensioenfondsen en verzekeraars zullen eerder overstappen, anderen later. Maar uiterlijk op 1 januari 2028 moet iedereen over zijn op het nieuwe stelsel.

Wat gebeurt er met het pensioen dat je al hebt opgebouwd?

Een belangrijke vraag is: wat gebeurt er met het pensioen dat je al hebt opgebouwd? Dat hangt af van de keuze die je werkgever en pensioenfonds maken. Er zijn twee mogelijkheden:

Mogelijkheid 1: Invaren (omzetten naar het nieuwe stelsel)

De meeste pensioenfondsen zullen kiezen voor ‘invaren’. Dit betekent dat je bestaande pensioenrechten worden omgezet naar het nieuwe stelsel. Je krijgt dan een persoonlijk pensioenvermogen, dat onderdeel wordt van het nieuwe collectieve vermogen.

Voordelen van invaren:

• Al het pensioen valt onder dezelfde regels
• Je krijgt een beter overzicht van je totale pensioen
• De kans op indexatie (verhoging) van je pensioen is groter
• Er is één administratiesysteem, wat de kosten beperkt

Bij het invaren wordt zorgvuldig gekeken naar de belangen van alle groepen deelnemers. Er zijn wettelijke waarborgen om ervoor te zorgen dat dit evenwichtig gebeurt.

Mogelijkheid 2: Niet invaren (oude rechten blijven in oude stelsel)

In sommige gevallen kan er worden besloten om niet in te varen. Dan blijft je opgebouwde pensioen in het oude stelsel en bouw je vanaf een bepaald moment pensioen op in het nieuwe stelsel. Je krijgt dan te maken met twee verschillende pensioenregelingen.

Nadelen van niet invaren:

• Je hebt te maken met twee verschillende systemen
• Het is minder overzichtelijk
• De administratiekosten zijn hoger
• Je oude pensioen kan minder gemakkelijk worden verhoogd

Vanwege deze nadelen zal niet invaren waarschijnlijk een uitzondering zijn. Het is vooral een optie als invaren te ingewikkeld of te duur is.

“Ik vond het een geruststelling te horen dat mijn opgebouwde pensioen niet zomaar verdwijnt, maar zorgvuldig wordt omgezet naar het nieuwe stelsel. Het is wel even wennen dat mijn pensioen straks meer kan schommelen. Maar als het goed is, groeit het op de lange termijn ook sneller mee met de economie.”

Johan (54), docent middelbare school

Compensatie: voorkomen van nadeel door de overstap

De overstap naar het nieuwe pensioenstelsel kan voor sommige groepen nadelig uitpakken. Vooral mensen tussen de 40 en 55 jaar kunnen te maken krijgen met een ‘pensioendip’. Dit komt doordat in het nieuwe stelsel iedereen, ongeacht leeftijd, dezelfde premie betaalt en hetzelfde rendement krijgt. In het oude stelsel kregen oudere werknemers vaak relatief meer pensioenopbouw voor hun premie.

Om te voorkomen dat mensen er te veel op achteruit gaan, is in de wet opgenomen dat er compensatie moet komen. Deze compensatie kan op verschillende manieren worden geregeld:

• Een eenmalige storting in het persoonlijke pensioenvermogen
• Tijdelijk een hogere premie
• Gebruikmaken van buffers in het pensioenfonds
• Een combinatie van deze maatregelen

De manier waarop de compensatie wordt geregeld, wordt vastgelegd in het transitieplan. Het doel is dat de overgang voor alle leeftijdsgroepen zo eerlijk mogelijk verloopt.

Wat kun je verwachten tijdens de transitieperiode?

De transitie naar het nieuwe pensioenstelsel duurt enkele jaren. Wat kun je in die periode verwachten?

Informatie van je pensioenfonds of verzekeraar
Je zult regelmatig informatie ontvangen over de voortgang van de transitie. Je pensioenfonds of verzekeraar is verplicht om je goed te informeren over wat er gaat veranderen en wat dat voor jou betekent.

Een persoonlijk overzicht
Voordat de daadwerkelijke overgang plaatsvindt, krijg je een persoonlijk overzicht. Daarin staat hoeveel pensioen je hebt opgebouwd in het oude stelsel en hoeveel je naar verwachting zult krijgen in het nieuwe stelsel.

Mogelijkheid tot vragen stellen
Je kunt met vragen terecht bij je pensioenfonds of verzekeraar. Veel fondsen organiseren ook informatiebijeenkomsten waar je vragen kunt stellen.

Mogelijkheid tot bezwaar maken
Als je het niet eens bent met de manier waarop je pensioen wordt omgezet, kun je bezwaar maken. Hoe dat precies werkt, verschilt per pensioenfonds of verzekeraar. Zij zullen je hierover informeren.

De transitiecommissie: hulp bij onenigheid

Het maken van afspraken over de nieuwe pensioenregeling kan lastig zijn. Werkgevers en werknemers kunnen het bijvoorbeeld oneens zijn over de hoogte van de compensatie. Voor dit soort situaties is er een speciale transitiecommissie in het leven geroepen.

Deze commissie kan bemiddelen als partijen er samen niet uitkomen. Als bemiddeling niet helpt, kan de commissie zelfs een bindende uitspraak doen. Zo wordt voorkomen dat de transitie vastloopt op onenigheid.

Wat betekent de transitie als je bijna met pensioen gaat?

Als je bijna met pensioen gaat, kan de transitie naar het nieuwe stelsel spannend zijn. Je hebt immers weinig tijd meer om eventuele nadelen op te vangen. Toch hoef je je meestal geen zorgen te maken. Voor mensen die dicht bij hun pensioen zitten, zal er weinig veranderen.

Als je al met pensioen bent, zal je blijven genieten van een maandelijkse uitkering. Wel kan de hoogte van je uitkering in het nieuwe stelsel meer schommelen, afhankelijk van de economische ontwikkelingen.

Het is goed om je te realiseren dat de transitie zorgvuldig gebeurt, met oog voor de belangen van alle generaties. Er zijn wettelijke waarborgen om te zorgen dat niemand er onnodig op achteruit gaat.

Wat kan ik zelf doen tijdens de transitieperiode?

Tijdens de transitieperiode kun je zelf de volgende dingen doen:

• Blijf op de hoogte: Lees de informatie van je pensioenfonds of verzekeraar zorgvuldig.
• Stel vragen: Als iets niet duidelijk is, neem dan contact op met je pensioenfonds of verzekeraar.
• Check je pensioen: Kijk op mijnpensioenoverzicht.nl om te zien hoe je pensioen er nu voor staat.
• Bereid je voor: Denk alvast na over je financiële situatie na pensionering. Heb je voldoende pensioen opgebouwd? Zo niet, wat kun je nog doen om een eventueel pensioengat te dichten?
• Overweeg hulp: Als je meer wilt weten over wat de transitie voor jou betekent, overweeg dan een pensioencursus te volgen.

Door goed voorbereid te zijn, kun je met meer vertrouwen de transitie tegemoet zien.

De weg naar zorgvuldige overgang naar het nieuwe stelsel

De transitie van het oude naar het nieuwe pensioenstelsel is een grote operatie die zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Het gaat om het pensioen van miljoenen Nederlanders, dus er mag niets misgaan.

De overgang gebeurt stap voor stap, met waarborgen voor alle betrokkenen. Werkgevers, werknemers, pensioenfondsen en verzekeraars werken samen om de transitie zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Als deelnemer zul je regelmatig worden geïnformeerd over de voortgang. Je krijgt inzicht in wat er met je pensioen gebeurt en wat dat voor jou betekent. Uiterlijk op 1 januari 2028 is de transitie voltooid en valt iedereen onder het nieuwe pensioenstelsel.

Wil je meer weten over de transitie en wat die voor jou betekent? Neem dan contact op met je pensioenfonds of verzekeraar. Of overweeg een pensioencursus te volgen. Via onze keuzehulp vind je eenvoudig de cursus die het beste bij jou past.