Verschillende contractvormen in het nieuwe stelsel

Het nieuwe pensioenstelsel kent twee soorten pensioencontracten: de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling. Voor veel mensen klinkt dat ingewikkeld. Toch is het goed om te weten wat het verschil is. Je werkgever, vakbond of pensioenfonds maakt namelijk een keuze tussen deze contractvormen. Die keuze heeft invloed op jouw pensioen. In dit artikel leggen we uit wat de twee contractvormen inhouden en wat de verschillen zijn.

Van uitkeringsovereenkomst naar premieregeling

Om te begrijpen waarom er verschillende contractvormen zijn in het nieuwe pensioenstelsel, is het goed om eerst te weten hoe het oude stelsel werkte.

In het oude pensioenstelsel hadden veel mensen een uitkeringsovereenkomst. Daarbij werd vooraf een pensioenuitkering toegezegd, vaak op basis van het gemiddelde salaris. Het pensioenfonds beloofde bijvoorbeeld dat je 70% van je gemiddelde salaris als pensioen zou krijgen. Om die belofte waar te maken, moest het pensioenfonds genoeg buffers opbouwen.

In het nieuwe pensioenstelsel wordt de premie het uitgangspunt, niet de uitkering. Je weet vooraf hoeveel premie er voor je wordt ingelegd, maar niet precies hoeveel pensioen je later krijgt. Dat hangt af van het rendement op de beleggingen. Deze overgang van uitkeringsovereenkomst naar premieregeling is een belangrijke verandering in de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel.

Binnen die premieregeling zijn er twee mogelijkheden: de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling. Beide regelingen hebben hun eigen kenmerken.

De solidaire premieregeling

In de solidaire premieregeling wordt al het pensioengeld beheerd in één grote pot. Je hebt wel een eigen pensioenpotje daarbinnen, maar de beleggingen worden gezamenlijk gedaan. Er is dus een collectieve beleggingsmix die voor iedereen geldt.

Belangrijke kenmerken van de solidaire premieregeling:

• Risico’s delen: Je deelt meer financiële risico’s met andere deelnemers, zoals beleggingsrisico’s en het risico dat mensen langer leven dan verwacht.
• Solidariteitsreserve: Er wordt een gezamenlijke buffer (solidariteitsreserve) opgebouwd die kan worden gebruikt om schokken op te vangen en pensioenuitkeringen stabieler te houden.
• Leeftijdsafhankelijke bescherming: Naarmate je ouder wordt, wordt je pensioen minder risicovol belegd. Zo wordt je pensioen steeds stabieler naarmate je de pensioenleeftijd nadert.
• Minder keuzevrijheid: Je hebt geen keuze over de beleggingen. Het pensioenfonds maakt die keuzes voor alle deelnemers samen.

De flexibele premieregeling

In de flexibele premieregeling heb je een meer individueel pensioenpotje. Je deelt minder risico’s met andere deelnemers en hebt meer keuzemogelijkheden.

Belangrijke kenmerken van de flexibele premieregeling:

• Meer individueel: Je eigen pensioenpotje is duidelijker gescheiden van dat van anderen.
• Keuzevrijheid in beleggingen: Er is meer ruimte voor eigen keuzes in hoe jouw pensioengeld wordt belegd. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een offensief of defensief beleggingsprofiel.
• Minder risico’s delen: Je deelt minder risico’s met andere deelnemers. Dat betekent dat je rendement meer van je eigen beleggingskeuzes afhangt.
• Keuze bij pensioneren: Als je met pensioen gaat, kun je kiezen voor een vaste of een variabele uitkering, of een combinatie daarvan.

De flexibele premieregeling lijkt op de bestaande beschikbare premieregelingen, die sommige werkgevers nu al aanbieden. Voor deelnemers die al zo’n regeling hebben, zal de overgang naar de flexibele premieregeling minder groot zijn.

“Toen ik hoorde over de twee contractvormen in het nieuwe pensioenstelsel, was ik eerst in de war. Maar na een informatiebijeenkomst begreep ik beter wat het verschil is. Voor mij persoonlijk zou de solidaire premieregeling waarschijnlijk goed passen. Ik wil graag de zekerheid dat mijn pensioen stabiel blijft, vooral als ik dichter bij mijn pensioen kom.”

Thomas (49), manager bij een technologiebedrijf

Wat zijn de belangrijkste verschillen?

Laten we de belangrijkste verschillen tussen de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling eens naast elkaar zetten:

Solidariteit versus individualiteit
Bij de solidaire premieregeling deel je meer risico’s met andere deelnemers. Hierdoor kun je pech en geluk met elkaar opvangen. Bij de flexibele premieregeling is je pensioen meer individueel. Je deelt minder risico’s met anderen, maar hebt wel meer invloed op je eigen pensioen.

Keuzevrijheid
In de solidaire premieregeling zijn er minder keuzemogelijkheden. Het pensioenfonds maakt de belangrijkste keuzes voor alle deelnemers samen. In de flexibele premieregeling heb je meer keuzemogelijkheden, bijvoorbeeld in hoe je pensioengeld wordt belegd en welk type uitkering je later wilt.

Stabiliteit van de uitkering
De solidaire premieregeling is erop gericht om je pensioenuitkering zo stabiel mogelijk te houden, vooral naarmate je ouder wordt. In de flexibele premieregeling kan je uitkering meer schommelen, afhankelijk van je beleggingskeuzes en de economische ontwikkelingen.

Uitkering bij pensionering
In de solidaire premieregeling krijg je automatisch een variabele uitkering die meebeweegt met de economie, maar wel steeds stabieler wordt. In de flexibele premieregeling kun je bij pensionering kiezen tussen een vaste uitkering (die niet meebeweegt met de economie) of een variabele uitkering (die wel meebeweegt).

Wat betekenen deze contractvormen voor jou?

Wat de verschillende contractvormen voor jou betekenen, hangt af van je persoonlijke situatie en voorkeuren. Voor sommige mensen past de solidaire premieregeling beter, voor anderen de flexibele premieregeling.

De solidaire premieregeling past wellicht beter bij je als je waarde hecht aan solidariteit en het graag ziet dat risico’s worden gedeeld met anderen. Deze regeling is ook geschikt wanneer je weinig zelf wilt beslissen over je pensioen en je voorkeur uitgaat naar een stabiel pensioen boven de kans op een hoger pensioen. Daarnaast past deze optie goed bij je als je liever geen zorgen wilt hebben over het maken van beleggingskeuzes.

De flexibele premieregeling kan een betere keuze voor je zijn als je meer individuele keuzevrijheid wenst en zelf invloed wilt hebben op je beleggingen. Deze regeling past ook goed bij je als je bereid bent om meer risico te nemen met als mogelijk resultaat een hoger pensioen. Daarnaast is deze optie geschikt wanneer je zelf wilt beslissen tussen een vaste of variabele uitkering op het moment dat je met pensioen gaat.

“Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in beleggen en volg de financiële markten. Daarom vind ik de flexibele premieregeling aantrekkelijk. Ik vind het prettig dat ik meer invloed heb op hoe mijn pensioengeld wordt belegd. Ik besef wel dat dit ook betekent dat ik meer risico draag, maar dat vind ik niet erg.”

Sandra (42), financieel adviseur

Wie kiest welke contractvorm?

Een belangrijke vraag is: wie bepaalt eigenlijk welke contractvorm voor jou gaat gelden? In de meeste gevallen maak je deze keuze niet zelf. De keuze wordt gemaakt door:

• Je werkgever (in overleg met werknemers of ondernemingsraad)
• De sociale partners (werkgevers- en werknemersorganisaties) in jouw sector
• Het pensioenfonds of de pensioenverzekeraar

Deze partijen maken de keuze in het kader van de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel. Ze leggen deze keuze vast in het transitieplan. Daarbij kijken ze naar wat het beste past bij de deelnemers van het fonds en wat het fonds kan uitvoeren.

Je hebt dus meestal geen directe stem in welke contractvorm voor jou gaat gelden. Wel word je geïnformeerd over de keuze en wat die voor jou betekent. Als je het niet eens bent met de keuze, kun je je zorgen kenbaar maken bij je werkgever of pensioenfonds. In sommige gevallen kun je bezwaar maken tegen de overgang naar het nieuwe stelsel, maar de mogelijkheden hiervoor zijn beperkt.

Wat gebeurt er met je opgebouwde pensioen?

Een andere belangrijke vraag is wat er gebeurt met het pensioen dat je al hebt opgebouwd. In de meeste gevallen zal je opgebouwde pensioen worden omgezet naar de nieuwe contractvorm. Dit heet ‘invaren’.

Bij het invaren wordt je opgebouwde pensioen vertaald naar een persoonlijk pensioenvermogen in het nieuwe stelsel. Dit gebeurt op een evenwichtige manier, zodat je er niet onnodig op achteruit gaat. Hoe dit precies in zijn werk gaat, verschilt per pensioenfonds of verzekeraar. Je wordt hierover geïnformeerd door je pensioenaanbieder.

In sommige gevallen kan worden besloten om niet in te varen. Dan blijft je opgebouwde pensioen in het oude stelsel en bouw je vanaf een bepaald moment pensioen op in het nieuwe stelsel. Je krijgt dan te maken met twee verschillende pensioenregelingen.

Hoe krijg ik meer informatie?

Als deelnemer in een pensioenregeling zul je worden geïnformeerd over de overgang naar het nieuwe stelsel en de gekozen contractvorm. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden.

Je ontvangt brieven, e-mails of nieuwsbrieven van je pensioenfonds of verzekeraar waarin wordt uitgelegd welke contractvorm is gekozen en wat dat voor jou betekent. Ook je werkgever zal je informeren over de veranderingen in de pensioenregeling.

Veel pensioenfondsen en verzekeraars organiseren daarnaast informatiebijeenkomsten (online of fysiek) waar je meer kunt leren over de nieuwe regeling. Bij sommige pensioenfondsen of verzekeraars kun je bovendien een persoonlijk gesprek aanvragen om te bespreken wat de veranderingen voor jou betekenen.

Als je vragen hebt over de contractvormen of de gevolgen voor jouw pensioen, neem dan contact op met je pensioenfonds of verzekeraar. Zij kunnen je het beste informeren over jouw specifieke situatie.

Conclusie: Verschillende contractvormen, verschillende kenmerken

Het nieuwe pensioenstelsel kent twee contractvormen: de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling. Beide hebben hun eigen kenmerken en passen bij verschillende situaties en voorkeuren.

De solidaire premieregeling legt meer nadruk op het collectief en het delen van risico’s. De flexibele premieregeling biedt meer individuele keuzevrijheid en verantwoordelijkheid. Welke vorm het beste bij jou past, hangt af van je persoonlijke situatie en voorkeuren.

De keuze voor een contractvorm wordt meestal gemaakt door je werkgever, de sociale partners of het pensioenfonds. Je wordt geïnformeerd over deze keuze en wat die voor jou betekent. Het is belangrijk om deze informatie goed te lezen en vragen te stellen als iets niet duidelijk is.

Beide contractvormen hebben als doel om je een goed pensioen te bieden dat past bij de economische ontwikkelingen. Door de overgang naar een premieregeling wordt je pensioen transparanter en persoonlijker, maar ook meer afhankelijk van de economische ontwikkelingen.

Wil je meer weten over de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel en wat die voor jou betekent? Overweeg dan een pensioencursus te volgen. Via onze keuzehulp vind je eenvoudig de cursus die het beste bij jou past.