Zwarte gat na pensionering: het komt echt voor

Als je leeft voor je werk, dan kan je pensioentijd even wennen zijn. Mensen spreken al snel over het zwarte gat. Maar hoe voorkom je nu dat je na je laatste werkdag in een lastige periode belandt? Pensioen kan een mooie tijd zijn, vol vrijheid en voldoening. Als je jezelf er goed op voorbereid.

Iedereen ervaart pensioen anders. De meeste gepensioneerden (ongeveer driekwart) geniet direct van de pensioentijd. Een klein deel van deze groep ervaart de pensionering zelfs als bevrijding. Dit komt vooral voor als je een stressvolle, onbevredigende baan achter je hebt kunnen laten.

Het zwarte gat

Naast de groep pensioengenieters is er dus ook een groep (circa 25%) van mensen die een zwart gat ervaart. Ze missen werk en de sociale contacten. Zingeving speelt ook een rol. Werk geeft voldoending. Als dat wegvalt, blijft er een gat achter.

Het vervelende gevoel neemt af met de jaren. Maar het kan toch even duren voor het helemaal weg is.

Wat we leren uit onderzoek

Grootschalig Amerikaans onderzoek heeft de verdeling tussen pensioengenieters en zwarte gat-pensionado’s laten zien. In Nederland lopen de onderzoeken op dit terrein nog maar kort.

Duidelijk is dat je pensioentijd een nuttige tijdsinvulling nodig heeft. Dat kan in je vrije tijd zijn, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerswerk. Maar je kunt er ook voor kiezen om (deels) door te werken.

Doorwerken heeft een interessant extra effect. Uit – wederom het Amerikaanse – onderzoek blijkt dat mensen die doorwerken na hun 65ste minder kans hebben om in datzelfde jaar te overlijden. Sociaaleconomische factoren, levensstijl en gezondheid spelen hierbij geen rol​.

Nederlandse expert

Wat kan nu een goede invulling zijn van de pensioentijd? De Nederlandse expert Beatrice van der Heijden, arbeids- en organisatiepsycholoog van de Radboud Universiteit Nijmegen, heeft daar een scherp beeld bij.

Van der Heijden benadrukt het belang van kennisoverdracht. Ze ziet in haar werk dat mensen bij het ouder worden steeds meer voldoening halen uit kennisoverdracht. Kun je zo’n rol van coach of senior voor jezelf creëren na pensioenering? Dan geeft dat waarschijnlijk veel voldoening.

De kracht van vrijwilligerswerk

Ook vrijwilligerswerk kan een uitstekende optie zijn om het zwarte gat te voorkomen. In Nederland doen alleenstaande 65-plussers gemiddeld 2,5 uur per week vrijwilligerswerk. Dat is aanzienlijk meer dan het landelijke gemiddelde van 1,7 uur per week voor mensen van 12+​​.

Komt je Pensioen in Zicht?

Komt je pensioen in zicht? Dan is een goede voorbereiding op de pensioentijd belangrijk. Er zijn speciale trainingen die je kunnen helpen.

Je kunt kiezen voor een online pensioencursus of een pensioentraining van een dag of enkele dagen.

Er zijn verschillende trainingsorganisaties die zo’n voorbereiding op het pensioen aanbieden. Met een keuzehulp ontdek je snel welk aanbod het beste bij je past.

Praat ook eens met ervaringsdeskundigen. Je kunt altijd leren van anderen. Maar bedenk: niet iedereen heeft last van het zwarte gat of voelt pensioen als bevrijding. Ga dus af op je eigen gevoel en doe wat bij jou past.

Geniet van je pensioentijd!